Bilgiden Duvar

Nötron, proton ile birlikte, atomun çekirdeğini meydana getirir. Ayrıca nötron ve proton sayılarının toplamı, bize Kütle Numarasını verir. Nötron ve proton kütleleri, birbirine oldukça yakındır. Nötronlar yüksüz parçacıklardır. Hidrojen dışında bütün atomların çekirdeklerinde bulunan parçacıktır. Nötronun elektrik yükü sıfır ve bağıl kütlesi 1,00 dır. Kütlesi protonunkiyle aynıdır. Nötronların da 3 kuarktan oluştukları sanılmaktadır. Sembolü(n)?dir, çekirdekte bulunur. James Chadwick (Kadvik) adlı bilim adamı tarafından bulunmuştur. Her atom farklı sayıda nötron bulundurabilir.


Hidrojen dışında tüm atomların çekirdeklerinde bulunurlar. Proton ile aynı kütleye sahiplerdir (1 a.k.b.). Nötronlar,elektron ve protonun birleşiminden oluşurlar.Beta ışımasında,nötron bozunarak proton ve elektrona dönüşür. Bütün elementler atom denen çok küçük parçacıklardan oluşur ve her elementin atomu farklı bir yapıdadır. Bu ufacık atomla­rın kendileri de çeşitli parçacıklardan oluşur; her atomun merkezinde bir çekirdek ve bu çekirdeğin çevresindeki enerji katmanlarına ya da kabuklarına yerleşmiş elektronlar var­dır. Çekirdek ise, proton ve nötronlardan oluşmuştur Nötronları 1932'de İngiliz fizikçi Sir James Chadwick keşfetti; bu buluşuyla da 1935 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı. Nötronlara bu adın verilmesinin nedeni, bu parçaların hiç elektrik yükü taşımamaları, yani elektriksel bakımdan nötr olmalarıdır. Nötron, protonla hemen hemen aynı kütleye sahiptir ve nötron­lar ile protonlar atom kütlesinin yüzde 99,9'unu oluşturur. Atom çekirdeğini oluştu­ran bu nötron ve protonlar bazen birlikte çekirdek parçacığı ya da nükleon olarak ad­landırılır. Nötron ve protonları bir arada tutan, doğadaki bilinen en büyük kuvvet olan güçlü nükleer etkileşim 'dir. Artı yüklü proton­ların birbirini iterek çekirdeğin dağılmasına yol açmalarını önleyen bu kuvvettir. Bir proton ve bir elektronu olan hidrojen atomunun dışındaki bütün atomlarda nötron­lar vardır. Bir elementin atomunu başka bütün elementlerin atomlarından farklı kılan, o atomdaki nötron, proton ve elektronların sayısıdır. Bir elementin atom numarası (ya da proton sayısı, o elementin her atomundaki protonların sayısıdır. Bu sayı elektron sayısıy­la aynıdır ve bu elementin kimliğini ve özel­liklerini belirler. Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötronların toplam sayısı, o ele­mentin kütle numarasını verir. Bir atomdaki elektronların ve protonların sayısı, atomu elektriksel bakımdan dengede tutmak için aynı olmak zorundadır; ama nötron sayısı değişebilir. Bu nedenle, bir elementin atom numarası tek ve değişmezken, aynı element, kütle numaraları farklı olan biçimlerde bulu­nabilir. Aynı elementin değişik sayıda nötro­na sahip (kütle numaraları değişik) atomları­na, o elementin izotopları denir. Bugün artık pek çok elementin doğada, bir dizi farklı izotopunun karışımları halinde bulundukları bilinmektedir. Radyoaktif olan bir izotopa radyoizotop denir. Nötronlar elektrik yükü taşımadıkları için, bu parçacıklar ile eksi yüklü elektronlar ya da artı yüklü çekirdekler arasında herhangi bir etkileşim (itme) olmaz. Bu özellikten yararla nılarak belirli bir maddenin atom çekirdekle nötronlarla bombardıman edilebilir (dövübilir) ve maddenin çekirdeğinde bir değişim yaratılabilir. Bazen herhangi bir çekirdek, bir nötron soğurarak (emerek) daha büyük bir kütleye sahip olabilir. Ama çoğunlukla, nöt­ron soğuran bir çekirdek kararsız hale gelir ve ışınım salarak dağılır, yani bozunur; bu ışınım salma olayına radyasyon ya da radyoaktif ışıma denir. Tıp ve sanayide kullanılan radyo­izotoplar, nötron bombardımanı yoluyla üre­tilir. Nötronlar uranyum ve plütonyum gibi ağır atomların çekirdekleriyle çarpıştıkları zaman, çekirdek bölünmesi (fisyon) olayı gerçekleşir ve çok büyük bir nükleer enerji açığa çıkar.

Kaynak: Genbilim.Com